Natuurlijk begraven is zorgen dat er na je dood een stukje natuur bij komt op de wereld.

Natuurlijk begraven is zorgen dat er na je dood een stukje natuur bij komt op de wereld. Het moet gezegd dat as uitstrooien niet zomaar op elke plaats kan en mag. Het is zelfs niet mogelijk om in je lievelingsbos of natuurreservaat je laatste bestemming te vinden, want elke vorm van begraven is aan een wetgeving onderhevig en heeft een milieulast. 

Regelgeving

Bomen en bossen worden gekapt, de biodiversiteit gaat achteruit en er wordt open ruimte in beslag genomen. Daarom willen mensen steeds meer iets terug doen voor de natuur. Natuurlijk begraven worden past in die visie. In Engeland, Nederland en Duitsland zijn er al natuurlijke begraafplaatsen. 

De regelgeving  is anders in Vlaanderen dan in Wallonië. In ieder geval is natuurlijk begraven enkel toegestaan na verassing.

Vlaanderen heeft begraafplaatsen die natuurlijk begraven dicht benaderen. Ze zijn te vinden in Sint-Niklaas, Antwerpen Schoonselhof, Wevelgem, Roeselare, Beveren, Beringen en Lommel. Maar meer mensen krijgen er belangstelling voor om zo min mogelijk het milieu te belasten, meer natuur te krijgen en om de kringloop te sluiten.

Humusatie of letterlijk tot stof vergaan

Humusatie of verwerken tot compost gaat het verst in milieuvriendelijk begraven: het lijk wordt naakt in een lijkwade en zonder juwelen in een put gelegd. Op de bodem van de put liggen strooisel, bladeren en bruinkool. Het geheel wordt vochtig gehouden en met de hulp van micro-organismen gebeurt de humusatie. In de tweede fase worden alle lichaamsvreemde voorwerpen van de stoffelijke resten verwijderd en worden de beenderen vermalen. Binnen een termijn van 1 jaar composteert het stoffelik overschot tot 1,5 m³ humus of teelaarde. Door dat systeem verdwijnen ook schadelijke elementen zoals ziektekiemen, resten van medicatie, enz. uit het stoffelijk overschot.

Humusatie is nog niet toegelaten in België. Er loopt wel een petitie om deze derde vorm van ter aarde bestellen wettelijk toe te laten.Wallonië staat er in 2017 verder mee dan Vlaanderen. (www.humusation.org)

Bos, hoogstammige bomen of ecologische tuin

Op een natuurlijke begraafplaats nemen de bomen en het spontane groen een dominante plaats in. Sommige doen denken aan een bos, andere aan een boomgaard met hoogstammige bomen of een ecologische tuin. Een natuurbegraafplaats is 24 uur op 24 uur toegankelijk, want er zijn geen hekkens of afsluitingen.

Urnen en kisten zijn in natuurlijke materialen, zonder schadelijke lijmen of chemische producten. Ook de kleren van de overledene moeten in natuurlijke materialen zijn. Er is aandacht voor de lichaamsvreemde stoffen in het lichaam zoals tandvulling, prothesen, medicameten...

De overledenen of hun as worden letterlijk ter aarde besteld. De asbestemming kan zijn: uitstrooiing, in een urn, aan de nabestaanden meegeven. De menselijke tussenkomst op een natuurlijke begraafplaats is minimaal.  Op sommige staan er gedenkstenen, maar op de meeste niet. Ornamenten plaatsen en tuinieren kunnen niet. Er zijn ook geen verharde paden. De doden worden op 60 cm onder het maaiveld geplaatst om vlugge ontbinding te bevorderen en het grondwater minimaal te belasten.

De initiatiefnemers voor natuurlijke begraafplaatsen zijn gemeenten, het bedrijfsleven en uitvaartondernemingen, particulieren en kerkelijke instellingen.

Rust vinden

Begraafplaatsen die natuurlijk ingericht zijn geven rust aan overledenen en hun nabestaanden. Ook gewone begraafplaatsen die zo natuurlijk mogelijk ingericht zijn stralen een vredige rust uit, waar nabestaanden hun doden komen groeten of waar wandelaars en zachte recreanten een rustige omgeving vinden.

In Kopenhagen is het Assistens Kierkegaard daar een voorbeeld van (zie foto bovenaan). In Vlaanderen is de kleine, maar intieme begraafplaats in Horebeke, in de Vlaamse Ardennen, een toonbeeld van natuurlijke rustplaats, maar noch het kerkhof in Kopenhagen noch dat in Horebeke zijn natuurlijke begraafplaatsen, maar de prachtige oude bomen en de grafstenen of zerken bepalen de sfeer en geven mensen letterlijk rust.

Milieulast

Bij een overlijden is dit in dalende volgorde de graad van milieubelasting:

• gewoon begraven: ruimtebeslag, mogelijk watervervuiling, kosten van onderhoud van de begraafplaats
• crematie: hoge energiekosten en uitstootgassen
• vriesdrogen of cryomatie: intensief energieverbruik
• resomatie: oplossen in alkaline en onder druk
• humusatie: verwerking tot compost, geruststellende gedachte dat je tot een beetje natuur vergaat

Resomatie en humusatie wekken op het eerste zicht wat weerzin op, maar daartegenover kun je wel bedenen wat er met een lichaam gebeurt dat gewoon begraven wordt.

Natuurlijk begraven - Hugo Van Dienderen

Hieronder enkele pdf's van de verschillende sprekers.

BIJLAGEN:

ingridpiraoverzichtnatuurlijk_begravenbinnenenbuitenland.pdf

sint-niklaaswat_nu_al_kan.pdf

waalsinitiatiefhumusation.pdf

vereniging_van_beschermheren_en_-vrouwen_humusation.pdf