De Grootouders voor het Klimaat bestaan intussen een half jaar. De groep is in korte tijd uitgegroeid tot een duizendtal ‘leden’. Met zowel ondersteunende als lokale eigen acties. Maar welke richting gaan de Grootouders uit als de jongeren ophouden met spijbelen? Hoe kunnen ze dan het effect van hun inzet bestendigen? En wat met de sociale keerzijde van een bindend klimaatplan?

Met die vraag stapte ik naar het colloquium van 10 mei, waar de sociale keerzijde van een bindend klimaatplan zou worden bekeken. Of beter nog: hoe iedereen, ook de zwakkeren in onze samenleving, bij die ommekeer kunnen worden betrokken.

Bij dat sociale aspect van de klimaatactie werden heel wat vragen en kanttekeningen geplaatst. Sebastiaan Kennes (Arbeid en Milieu) pleitte ervoor de problemen niet voor ons uit te schuiven, maar om samen oplossingen te zoeken. Hij verwees hierbij naar de Donuteconomie van Kate Raworth (zie Zilverblad, winter 2017). Een nieuw mensbeeld –wederkerigheid en samen voor mekaar zorgen- overgang naar een systeem dat van nature herverdelend werkt en afstappen van economische groei als doel, zijn 3 van de 7 peilers waarop Raworth haar donuteconomie stoelt.

Bert De Wel (Internationaal Vakverbond ITUC) inspireert vakbonden om rond het klimaat te werken. Tegelijk vraagt hij zich af wat een rechtvaardige transitie is. Volgens De Wel is dat een proces dat zorgt voor sociale bescherming, decente jobs en dat armoede uitsluit.

Dat er (zij het kleinschalig) gewerkt wordt om sociaal zwakkeren bij de transitie te betrekken, bewijst de Gentse Energiecentrale. Ze biedt haar diensten gratis aan en wordt betaald door de stad. De geboden diensten gaan van energie- en waterscans tot renovatieadvies, meestal via een haalbaar stappenplan. Financiële ondersteuning is er via premies.

Industrie moet meewillen

Binnen Welzijnsschakels –intussen 130 in Vlaanderen- werken mensen met en zonder armoede-ervaring samen. Ze willen mensen die uitgesloten worden meer kansen bieden. Welzijnsschakels ondersteunt dit. Een strijdbare Caro Bridts onderkent het verband tussen klimaatbeleid en armoedebestrijding. Als ervaringsdeskundige weet ze maar al te goed bij wie de gevolgen van een falend beleid het eerste aankomen. Vandaar haar oproep om op lokaal vlak samen te werken.

Uit de daaropvolgende echo’s vanuit het publiek bleek duidelijk dat het effect van de klimaatinspanningen niet alleen zal afhangen van de individuele burger. Vrijwel de hele industrie hangt nog af van de petrochemie. Met het oog op de overstap naar een koolstofarm alternatief is het ontmoedigend om vast te stellen dat het Britse Ineos in de Antwerpse haven nog een nieuw petrochemisch bedrijf plant.

Op korte termijn dus niet al te veel optimisme over een snelle transitie naar een CO²-arme maatschappij, ook al duiken intussen meer en meer hoopgevende deeloplossingen op.

Dringend verder nadenken

Maar daarmee werd, wat de Grootouders betreft, nog niet duidelijk hoe ze als gestructureerde organisatie verder kunnen werken, als Anuna en Kyra zich uiteindelijk  op hun studies gaan toespitsen. Naar het einde van het colloquium toe kondigde Hugo Van Dienderen (die samen met Bernard Hubeau het voorzitterschap waarneemt) weliswaar een aantal acties aan, maar op een praktische vertaling van het Grootoudersmanifest (www.grootoudersvoorhetklimaat.be) is het blijkbaar nog even wachten. Over het ‘wat na…’ moet dringend nog worden nagedacht!

Walter Decoene