‘Stop de arbeidsmarktverslaving!’

07 Juni 2023

‘Stop de arbeidsmarktverslaving!’

‘Wie werkt moet meer verdienen. Wie niet werkt zit op zijn luie krent en wacht op het manna van de sociale uitkering’.

‘Wie werkt moet meer verdienen.
Wie niet werkt zit op zijn luie krent en wacht op het manna van de sociale uitkering’.

Dat deuntje klinkt almaar luider. “Wie niet werkt draagt niet bij aan de welvaartsmaatschappij”, stelt Vooruit-voorzitter Rousseau. Net als Open VLD wil hij werklozen een ’basisbaan’ opleggen. Al wie in een sociale woning woont moet zich inschrijven bij de VDAB. “Voor wat hoort wat”, zegt NVA-minister Diependaele. In een sociale woning is de keuze om van één inkomen te leven en zelf de kinderen op te vangen er niet. Huiseigenaren hebben die keuze wel en ze krijgen ook heel wat belastingvoordelen. De CD&V geeft ondertussen haar verzet op en vindt het bespreekbaar om de werkloosheid in tijd te beperken.

De Belgische politici lijden aan een arbeidsmarktverslaving en miskennen wat arbeid echt is, creatief zijn.
De mens kan mooie, lekkere, slimme dingen creëren. Hij voegt groenten en kruiden bij elkaar om er soep van te maken; soms als kok in het restaurant, soms als vrijwilliger in een buurthuis, soms gewoon thuis. Een kind wordt met veel liefde 3 dagen opgevangen in een crèche. De overige dagen krijgt het van oma zorg en tederheid. Alleen de arbeid van de kok in het restaurant en de opvang van het kind in de crèche zijn ‘echt’ werk en geven recht op loon. Soep maken in het buurthuis, zorgbehoevende ouders helpen, de cafetaria in de sportclub openhouden, kinderen helpen om na schooltijd veilig over te steken, leesmoeder zijn…, al deze activiteiten krijgen alleen waardering op de Dag van de Vrijwilliger. Nochtans verhoogt net deze arbeid het Bruto Nationaal Geluk.

Het verhogen van de werkzaamheidsgraad op de ‘echte’ arbeidsmarkt blijft de heilige graal. Het is de remedie om de pensioenen te garanderen, voorkomt armoede, zorgt dat je erbij hoort… Die arbeidsmarktverslaving maakt blind voor het toenemend onwelzijn. Steeds meer mensen haken af. Ze geloven niet meer in een welvaartmaatschappij waarin steeds meer moet, steeds minder mededogen geldt en geen ruimte is voor eigen creativiteit.

Mensen moeten langer werken maar houden het niet. Het aantal langdurig zieken steeg de voorbije jaren sterk. Mensen met een voltijdse job verdienen onvoldoende om een woning te huren, de facturen te betalen… Steeds meer werkenden vinden weinig zingeving in hun dagtaak en haken af met een burn-out. Wie met mensen wil werken en kiest voor onderwijs of zorg wordt vermalen door procedures en rapporten.

Wordt het niet stilaan tijd om toe te geven dat dit een doodlopend straatje is?

Honderd jaar geleden voorspelde econoom John Maynard Keynes dat dank zij machines een werkweek van 15 uur zou volstaan voor een hoger welvaartsniveau. De meerwaarde van de automatisering ging echter niet naar de loontrekkenden, die werken steeds meer voor dezelfde welvaart.

De Nationale Bank waarschuwde recent nog voor de sociale gevolgen van de toenemende ongelijkheid. In ons land bezitten de 10% rijksten 58% van het vermogen. De strijd tegen fiscale fraude kan 8 tot 12 miljard euro extra per jaar opleveren. Het wordt tijd dat ook het vermogen bijdraagt aan onze welvaartstaat.

Koppel een deel van het inkomen los van arbeid op de markt en geef mensen de kans om echt te werken. Het toenemende vermogen creëert ruimte voor een basisinkomen, voor vrijheid, creativiteit, engagement en zorg, voor welzijn in plaats van welhebben.

 

Mieke Vogels