In het nieuwe regeerakkoord is een besparing van 1.6 miljard voorzien in asiel en migratie. Alle regeringspartijen vinden zich hierin, ook de socialisten.

Het anti-immigratiediscours leeft in heel Europa. Benamingen als vluchtelingen, asielzoekers, migranten, illegalen, worden vaak op één hoop gegooid als ‘de gelukzoekers van buiten de EU’. (Soms duikt zelfs de term ‘criminelen’ op.) De hoop hier een beter leven te vinden, delen ze met elkaar, maar verder gaat het om een heel verscheiden groep. De nieuwe regering voorziet voor elke deelgroep strengere maatregelen.
Wat telt, zijn lagere cijfers, de mensen achter die cijfers is men liever kwijt dan rijk.

Asielzoekers, die vanwege godsdienst, politieke overtuiging of seksuele voorkeur vervolging riskeren, kunnen als vluchtelingen erkend worden op basis van de Conventie van Genève. Ze moeten dan als Europese burgers behandeld worden en krijgen een leefloon. Daar kan België niet omheen. Wel rekent het op het Europese Migratiepact en intensere samenwerking met landen van herkomst en transitlanden, om het aantal asielzoekers terug te dringen.
Ook de optie om solidariteit af te kopen houdt ons land open.

De geregistreerde, maar nog niet erkende asielzoekers hebben recht op bed, bad, brood en begeleiding.
Nu al slapen mensen op straat, waar ze afhankelijk zijn van hulporganisaties en individuele initiatieven.
Toch wil men de opvangcapaciteit nog drastisch verminderen, dit door enkel nog in collectieve opvang te voorzien en de kleinschalige opvang in steden en gemeenten weg te werken. Men gaat ervan uit dat mensen op straat zullen belanden, maar die krijgen voedsel, medische hulp en juridische begeleiding. Behouden hulporganisaties en lokale initiatieven hun taak of neemt de overheid over?

Vluchtelingen voor geweld en oorlog kunnen het statuut van subsidiair beschermden krijgen. Zij zullen een bedrag ontvangen, lager dan het leefloon, en een bonus als ze voldoende integreren. Voor hen wordt, anders dan voor asielzoekers, de aanvraag tot gezinshereniging pas na 2 jaar mogelijk. De beperkte verblijfsvergunning zal strikter worden toegepast en herzien als de situatie in het thuisland verandert.

De veruit grootste groep van mensen buiten de EU bestaat uit arbeidsmigranten. Zij zijn hier op uitnodiging van werkgevers. Zij moeten voortaan een inburgeringstraject volgen, mogelijk in het land van herkomst zelf al te starten. Zij zullen de eerste 5 jaar geen sociale bijstand krijgen en de aanvraag voor gezinshereniging kan pas na 1 of 2 jaar, behalve voor hooggeschoolden. Ook al oefenen mensen zonder papieren hier in het zwart een knelpuntberoep uit, dan nog is het niet mogelijk hier een legaal contract te krijgen. Daarvoor moeten zij terug naar het land van herkomst en moet hun werkgever de nodige papieren in orde brengen, een bijna onbegonnen opdracht.
Voor de groep illegalen bestaat geen genade.

Tezelfdertijd ligt er een plan op tafel om de capaciteit van gesloten terugkeercentra voor uitgeprocedeerde asielzoekers en oorlogsvluchtelingen, illegalen te verdubbelen. Het verbod tot opsluiting voor gezinnen met kinderen wordt nog 2 jaar behouden -een wet die Groen in de vorige legislatuur had afgedwongen maar komt dan misschien op de helling te staan.

Bedroevend is het dat de regeringspartijen unaniem de allerzwaksten in een verdomhoek duwen, maar het oneens zijn over een serieuze hoge vermogenstaks.

Magda Wouters