Lieve is zeventig geworden en is van plan zich in te schrijven voor een workshop stand-up comedy. Dat vertelt ze aan haar man Hugo en zus Monica, wanneer ze de jaarlijkse Disney-uitstap met kinderen en kleinkinderen voorbereiden. Die zou idealiter in diezelfde week moeten gebeuren.

Met dat dilemma gaat organisator Jan Verlinden aan de slag in Forumtheater ‘Oud of the Box’, over ouderen en stereotypen, voor een overwegend ouder publiek. De reacties van Hugo en Monica zijn niet van de lucht: “Lieve heeft nooit toneel gespeeld, is te oud om tussen de jongeren te staan, te traag; ze gaat zich belachelijk maken; ze houdt zich beter bij haar kook- en breikunst.” Het spel eindigt zonder compromis. Dan betrekt Verlinden het publiek bij de situatie. Wie  opmerkt dat Lieve het kordater mag aanpakken, nodigt hij uit om de rol over te nemen. De familiescène wordt opnieuw gespeeld. En weer mag het publiek reageren. Wat als niet Lieve, maar haar man zich op het creatieve pad wil begeven? Of als Lieve hamert op een compromis?
Telkens weer wordt de scène hernomen en spelen de acteurs in op wat de actieve toeschouwer aanbrengt. Het stereotype dat ouderen niet creatief meer kunnen zijn, wordt door toeschouwers en spelers zelf ontkracht.

Dat is wat Jan Verlinden met zijn Forumtheater beoogt: “Ik wil individuele ouderen bewustmaken van stereotypen die in de ‘je-moet-rendabel-zijnmaatschappij’ over hen ingebakken zitten en die zij vaak in zich opnemen.
Veel meer dan een boek of een lezing kan een scène een stereotype tonen en de actieve deelnemer en het publiek bewustmaken en wapenen tegen dat fenomeen.
In de media horen ouderen te vaak dat zij een last zijn voor de maatschappij en dat vergrijzing onbetaalbaar wordt. Dat maakt velen onder hen onzeker, depressief en levensmoe; terwijl ze een waardig leven verdienen en ook kunnen hebben.”
Deze problematiek heeft na corona meer aandacht gekregen. De Wereldgezondheids-organisatie stelt ‘dat mensen, die stereotypen in zich hebben opgenomen, veel minder lang leven’. Hij adviseert daar iets aan te doen door op lokaal niveau deel te nemen aan het maatschappelijke leven.

In 2020 richtte Robert Crivit mee de ‘Coalitie voor Ouderenrechten’ op, die ijvert voor een sterker ouderenbeleid en een ouderenrechtencommissaris.
Bij de Belgische regering bepleit ze het VN-Ouderenrechtenverdrag te onderschrijven. De achterban van deze beweging groeit en is divers. Steeds meer individuen en organisaties willen één vierde van de bevolking uit het leeftijdshokje halen en ouderen in hun kunnen en eigenwaarde erkennen.

Jan Verlinden zou, in een vervolg op het participatief improvisatietheater, de deelnemers graag meenemen naar bijeenkomsten met gelijkgezinden.
“Mensen blijven actief als ze iets uitdagends doen, iets wat hen aanspreekt.
Zeker als ze dit regelmatig en in groep doen. Het is belangrijk dat mensen zich daarvan bewust zijn, als ze met pensioen gaan.”
Forumtheater kan overal gebracht worden. Drie stoelen en een ruimte voor twintig of dertig toeschouwers volstaan. Dan is de stap vanuit het publiek naar het toneel ook klein. De Mechelse Vlaamse Actieve Senioren ontvangen Jan Verlinden, met zijn ‘Theater rond ageisme’ (*), tijdens de jaarlijkse Ouderenweek, in november.
Rina Rabau Nkandu, Groenschepen voor ouderenbeleid, schaart zich graag achter dit project. Samenwerken op lokaal niveau loont.

(*) negatieve stereotypen, vooroordelenen leeftijdsdiscriminatie

Magda Wouters