Met 6,32% (Europa), 4,63% (Kamer) en 7,29% (Vlaams Parlement) bereikt Groen bodemkoersen en zijn we de kleinste Vlaamse partij. In Brussel doen we het omgekeerde en zijn we de grootste Vlaamse fractie met 22,82%.Proficiat aan de Brusselse ploeg en aan haar roerganger Elke Van den Brandt. Maar zeker ook onze dank en waardering voor iedereen die zich inzette tijdens de campagne, los van het resultaat.

We waren nog lager gepeild en Ecolo kreeg een veel zwaardere opdoffer.
Dat bracht onze partijleiding tot uitspraken als ‘we houden stand’ en ‘ze krijgen ons niet kapot’. Het is begrijpelijk dat de verantwoordelijken de mooiste zijde van de medaille trachten te tonen. Toch moeten we eerlijk durven toegeven dat Groen niet de uitweg vond om het slechte verkiezingsresultaat te voorkomen dat zich lang op voorhand aankondigde. We waren gewaarschuwd. De peilingcijfers waren verontrustend, niet enkel omwille van de herhaalde lage scores, maar ook omwille van de dalende trend. En de oudere generatie herinnert zich maar al te goed het scenario na de vorige federale regeringsdeelname.

Je kan in een verkiezingscampagne het onderliggende sentiment in de samenleving niet ombuigen. En dat sentiment is in Europa en in haast heel de Westerse wereld helaas extreemrechts. We vragen ons af of we hiertegen de voorbije jaren wel voldoende strijd durfden te voeren.
Maar die extreemrechtse onderstroom is geen excuus om ons te laten wegdrummen. Ook in deze context was een positie op 10% mogelijk, mits een andere aanpak.

Klimaat te zwak op de agenda

Tijdens de verkiezingscampagne konden we enkele speerpunten in de kijker spelen, zoals bijvoorbeeld de cijfers over de radicale herverdeling tussen rijk en arm. Het klimaatthema hebben we helaas niet hoog op de prioriteitenagenda kunnen plaatsen.

De brede erkenning van Petra De Sutter als absolute toppolitica, was voor Groen het lichtpunt van deze campagne. Haar collega’s in het kernkabinet wisten het al, maar nu, na de campagne, worden de kwaliteiten van Petra breed gezien en erkend.

We zouden kunnen zeuren over de talloze fouten in de campagne en de communicatie. Maar dat zal wel voldoende elders gebeuren. We willen het liever hebben over enkele fundamentele kwaliteiten die onze groene  partij volgens ons actief zal moeten opzoeken om erbovenop te geraken.

Het eerste fundament is ploegspel en teamvorming

Zijn sommigen dit onderweg uit het oog verloren, vragen we ons af. We herinneren ons hoe Kristof Calvo zich een dreun liet aansmeren ten gevolge van zijn eigen ambitie om minister te worden. Hij illustreerde zijn perfecte casting als fractieleider nochtans tijdens een indrukwekkende speech bij de regeringsaanstelling. Maar hij wilde de goal vooral zelf onmiddellijk binnentrappen, waardoor hij miste.
Nadien kozen we een nieuw voorzittersduo dat vrij vlot de partijmilitanten kon overtuigen. Maar daarbuiten was Jeremie helemaal geen bekend politicus en Nadja nog minder. Helaas besloten de twee om daar een mouw aan te passen. In plaats van de ploeg uit te spelen en in te zetten op de kracht van het team (iets wat Jeremie overigens uitstekend zou kunnen), wilden ze zichzelf promoten, zoals Connor het in 2019 had voorgedaan.
We werden overstelpt met filmpjes over de dochters en de snor. Dat was eventueel leuk voor de incrowd die Jeremie al kende, maar het heeft hoegenaamd geen wervende kracht wegens geen politieke relevantie. Die focus op individuele erkenning en individueel succes heeft ons de das omgedaan en bracht ons terug waar we niet willen zijn: aan de zijlijn. De individuele attitude om vooral de eigen ambities te kunnen waarmaken, heeft zich in de hoofden geplant van vele anderen in de organisatie. Niet meer de ploeg was van belang, maar ieders eigen plan. Een politieke partij kan je niet boven water houden met een optelsom van individuele ambities. Daarvoor is veel meer nodig.

Het tweede fundament is authentiek leiderschap

Een authentiek leider spreekt zijn electoraat toe met een open houding en niet door een tekst van een tablet af te lezen. Druk je oprechte emotie uit, toon empathie, doe dat met je eigen woorden en vlucht niet in voorgekauwde tekstjes. Daarin schuilt angst. En van die angst moeten we ons dringend bevrijden. Laat ook toe dat andere verkozen mandatarissen vrijuit mogen spreken. Je zal versteld staan hoe ze zullen openbloeien en steeds meer kiezers zullen overtuigen. We hebben in 2019 en opnieuw in 2024 te weinig spraakmakende figuren uitgespeeld. Degelijke, verstandige en verdienstelijke mensen zijn onze kandidaten ongetwijfeld.
Maar vooral zijn ze volgzaam en braaf. Ook uit die keuzes spreekt die vermaledijde angst om de controle te verliezen. Angst om een dissident geluid te moeten horen. De partij had duidelijk haar bekomst van eigenzinnige parlementsleden. Maar daarmee ontzegt ze zichzelf onderscheidend vermogen. En dat knaagt aan het profiel en aan de aantrekkingskracht van de partij. Gelukkig redt Petra op dat vlak de meubelen.

De derde pijler is het waardenkader

Weten we voldoende wat het waardenkader is? Spreken we erover met elkaar? Delen we dezelfde waarden en hoe is dat zichtbaar? Sommigen vinden onze waarden vanzelfsprekend en bijgevolg het gesprek erover overbodig. Het tegendeel is waar.
Sommigen stellen onze waarden gelijk met onze politieke doelen zoals klimaat en mensenrechten, maar dat is onvolledig. Waarden schuilen ook in onze handelswijze, in onze individuele en collectieve gedragingen.
Onze verkiezingsnederlaag is een ernstige bedreiging van onze waarden. En de algehele verrechtsing is dat ook. Willen we beter doen, dan moeten we op alle niveaus en in alle geledingen van de partij het gesprek over onze waarden en de betekenis ervan op gang trekken.

Het herstel kan beginnen. Aan allen goede moed!

de Redactie van Zilverblad