Mark Suykens werkte bij De Wakkere Burger en was lang de directeur van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. Nu zet hij zich in als ambassadeur voor de Grootouders voor het Klimaat. We stelden de jurist een paar klimaatvraagjes.

Kan het klimaatdossier de constructieve samenwerking tussen de bestuursniveau's bevorderen?

Geen enkel overheidsniveau kan de dringende klimaatproblematiek alleen oplossen. Samenwerking is een noodzakelijke voorwaarde om echt vooruitgang te boeken.

De huidige Vlaamse regering is anders samengesteld dan de federale. Er is geen sprake van 'samenwerkingsfederalisme', eerder van een constant conflict opzoeken met de federale regering. Dit ten nadele van een geïntegreerde aanpak op lokaal niveau. Er is op heel wat plaatsen veel goede wil, maar het ontbreekt aan voldoende gedegen expertise, b.v. sterke omgevingsambtenaren en klimaatmedewerkers.

Daarnaast moet er veel meer geld naar lokale besturen gaan, zodat er kan geïnvesteerd worden in een energetische wijkrenovatie, in woningen die dateren uit de vorige eeuw. Het is wraakroepend dat men weigert constructief samen te werken omwille van de eigen profileringsdrang.

Er bestaat een spanningsveld tussen de urgente, ambitieuze klimaatdoelen en het participatief te werk gaan als (lokaal) bestuurder. Welke inzichten vanuit De Wakkere Burger kan je ons meegeven?

Draagvlak voor ingrijpende maatregelen moet je creëren door intensief overleg, participatie, blijven praten met inwoners, ontmaskeren van de vele onjuiste stellingen over de klimaatcrisis.

Draagvlak maken moet samengaan met daadkrachtige beslissingen nemen. Je moet de politieke moed hebben om noodzakelijke beslissingen voor de toekomst te nemen. Je zal nooit iedereen achter drastische ingrepen krijgen, maar je moet er wel voor zorgen dat een belangrijk deel van de inwoners de ingrepen steunt of minstens niet afwijst.

Laat je niet afleiden door de 'grote roepers', die lang niet altijd representatief zijn voor de bevolking.

Overtuig mensen met goede voorbeelden, met quick wins op korte termijn en met terugverdieneffecten op middellange termijn.

Zoek in je omgeving naar medestanders, overtuig sleutelfiguren om zich te engageren; gebruik geen jargon, vermijd een elitaire aanpak, wijs op de consequenties voor de volgende generaties, schakel goede coaches en begeleiders in om processen van participatie op een deskundige wijze te begeleiden. Ondersteun zeker ook het engagement van burgers. Zoek coalities tussen goed gemotiveerde politieke mandatarissen en geëngageerde burgers. Combineer politiek engagement met burgerengagement en waardeer initiatieven van het maatschappelijk middenveld.

Tenslotte zijn we benieuwd hoe jij de klimaatinspanningen verbindt met aandacht voor zorg en voor gelijke kansen.

De boodschap van de Grootouders voor het Klimaat is dat een doorgedreven klimaatbeleid moet samengaan met een sociaal beleid. De meest nadelige gevolgen van de klimaatontwrichting komen terecht bij de inwoners die het meest kwetsbaar zijn: gezondheidsproblemen, vervoersarmoede, slechte huisvesting, energiearmoede, enz. Veel van de huidige maatregelen (premies) richten zich tot mensen die financieel in staat zijn om zonnepanelen te plaatsen, een electrische wagen te kopen of een woning te isoleren. Laaggeschoolden en mensen met een beperkt inkomen hebben geen middelen om dat allemaal te financieren en pas dan subsidies te verwerven. Daarom moeten ondersteuningsmaatregelen gericht worden naar mensen met een laag inkomen, moet er veel meer geïnvesteerd worden in energie-neutrale sociale huisvesting, moet het openbaar vervoer geherwaardeerd worden en zal vooral een aanpak per buurt en wijk, om collectieve warmtenetten te realiseren, nodig zijn.

Joost Fillet