Op 25 september opende Femke Meeusen, Groene districtsschepen voor Participatie en Burgerbegroting, het Burgerbegrotingsfestival. De inwoners van het district Antwerpen beslisten waar 10% van het districtsbudget, zijnde € 1,4 miljoen, het komende jaar naartoe gaat.

Deze ‘traditie’ ontstond in 2013.
Toen besliste het bestuur van het district Antwerpen unaniem om de begroting voortaan participatief op te stellen, wat tegemoetkwam aan de groeiende nood bij vele burgers om een stuk democratie te vernieuwen.

Het district heeft een afgebakende bevoegdheid voor heel wat domeinen, waaronder Fietsers en Voetgangers, Sport, Cultuur, Straten, Pleinen, Groen, Iedereen hoort erbij, Verenigingen en Bewonersgroepen. Binnen alle domeinen mag iedereen van het district, vanaf 13 jaar, mee bepalen welke aandachtspunten de voorkeur krijgen en hoeveel geld ernaartoe gaat. Met de vijf populairste thema’s uit die eerste ronde wordt verder gewerkt. Dit jaar waren dat: Meer bomen, Ontharden, Groen in straten en op pleinen, Fietsvriendelijke straten en Betere voetpaden. Tijdens een tweede ronde kunnen de bewoners concrete voorstellen doen.
Dit keer werden er 65 van de 100 weerhouden. Tijdens de eindronde, het Begrotingsfestival, wordt dan in groepjes van zes gediscussieerd tot men unaniem een selectie maakt.
Alle stemmen samen bepalen welke projecten het komende jaar voor € 1,4 miljoen worden uitgewerkt. Voor 2024 zijn er dat 33: eindelijk komen er bomen in de Lange Herentalsestraat en de Duinstraat, er starten een aantal educatieve fietsprojecten en fietsherstelplaatsen, het stenen plein voor het Panamarenkohuis wordt onthard en groen,… De voorbije tien jaar werden al 641 projecten gerealiseerd, waarvan vele inzetten op meer groen.

Vergroening blijkt de grote aandachtstrekker, tot spijt van diegenen die ook voor cultuur, armoede, jongeren en ouderen opteerden.
Heeft corona een impact gehad op de werking van de Burgerbegroting, niet enkel wat de thema’s betreft? Noodgedwongen moest tijdens corona overgeschakeld worden op digitale werking, wat een beetje averechts stond op het hele opzet. Meer nog dan in de resultaten, ligt de waarde van de Burgerbegroting in het samenkomen van stadgenoten, in het vertellen van en luisteren naar buurtverhalen, in het overtuigen van elkaar met goede argumenten, maar ook in het overstijgen tijdens de discussie van het eigenbuurtbelang; kortom, in het in de publieke ruimte bespreken van concrete noden en oplossingen.
De online deelname (van tijdens corona) blijft nu bestaan naast de fysieke samenkomst en telt voor de helft mee. De online stemmers zijn ver in de meerderheid. Zij nemen evenwel geen deel aan de laatste discussie. De vraag rijst of ze niet meer gericht zijn op het resultaat van hun eigen project dan op het samen delen van noden.

“De Burgerbegroting blijft een zoektocht, een experiment”, zo stelt Femke Meeusen. Het Antwerpse model kreeg en krijgt veel aandacht in binnen- en buitenland.
In andere Antwerpse districten lopen nu gelijkaardige projecten; Borgerhout werkt bijvoorbeeld met wijklabo’s. Lokaal blijkt zo’n project te werken, over ideologieën heen.
Buurtschap spreekt mensen aan. In die zin bevordert het project zeker de burgerschapszin. Hoewel de resultaten op zich niet altijd baanbrekend zijn, blijft de Burgerbegroting een kleine leerschool om mee de eigen leefwereld vorm te geven.

Magda Wouters