Het is tijd voor een Ouderenrechtencommissariaat naar analogie met het Kinderrechtencommissariaat.  

”Het Ouderenrechtencommissariaat is de Vlaamse pleitbezorger van ouderenrechten in het Vlaams Parlement. Die rol maken we waar door signalen van ouderen en professionals te detecteren en om te zetten in concreet beleidsadvies. De Klachtenlijn van het Ouderencommissariaat onderzoekt klachten van schendingen en waakt over het toepassen en naleven van ouderenrechten.” Dat is precies wat jurist-journalist John De Wit, Knack-journaliste Ann Peuteman én Groen parlementslid Ann De Martelaer graag willen realiseren: een Vlaams Ouderenrechtencommissariaat naar analogie met het Kinderrechtencommissariaat dat al een tijd heel goed werk levert.

Zo’n ouderencommissariaat moet:

• Mensenrechten van ouderen onder de aandacht brengen en verdedigen.
• Met de focus op zelfbeschikking, menselijke waardigheid, burger- en mensenrechten.
• Beleidsmakers wijzen op noden van ouderen en advies geven bij alle maatregelen die ouderen aanbelangen.
• Zowel bij klachten als op eigen initiatief onaangekondigde controles kunnen doen.
• Ieder jaar een rapport voorleggen aan het parlement over de situatie van ouderen.

Zo’n commissariaat is nodig! Nu al is ruim 20% van de Vlamingen senior en 4,5% 80-plusser ! Zij vormen een kwetsbare groep die buiten het blikveld van politici en mensenrechtenorganisaties valt. In de Vlaamse startnota stond maar één zinnetje over ‘onze ouderen’. Dat moet anders!

De bal ging aan het rollen met het boek Grijsgedraaid: Waarom we bang moeten zijn om oud te worden (Uitgeverij Vrijdag, maart 2019, 208p.) van journaliste Ann Peuteman. Zij brengt daarin noden en problemen van 80-plussers in kaart op basis van vele interviews. Peuteman ontdekte rusthuizen waar mensen ondervoed waren, omdat het budget voor voeding er maar op € 4 per dag lag. Ook haar conclusies over het financieel misbruik van senioren waren schrijnend. 6 tot 10 procent van de 80-plussers wordt bestolen door kinderen, buren, verzorgenden. Huisartsen en verpleegkundigen, notarissen en bankbedienden zouden zulk misbruik moeten leren detecteren, vindt ze. Ook wil ze een maximumfactuur voor woonzorgcentra en een pensioen dat boven i.p.v. onder de armoedegrens ligt. Anders gezegd: er is veel werk aan de winkel! 

Dat levensomstandigheden van 80-plussers soms ronduit mensonwaardig zijn, vond ook John De Wit. Ook hij kroop in de pen en stuurde vier concrete beleidsvoorstellen naar de Juristenkrant (8 okt. 2019). De Wit pleit voor:

1. een seniorentoets die, net als de kindtoets, vooraf moet nagaan wat de gevolgen zijn van pakweg het heraan leggen van een straat, een nieuwe dienstregeling van trein of bus, een andere terugbetaling van pillen. Dat gebeurt nu niet en zo ontstaan schrijnende toestanden: senioren die niet meer naar de winkel kunnen met hun rollator, die geen bus meer hebben naar het ziekenhuis, die plots honderden euro's meer moeten betalen voor hun medicatie.
2. een ouderenrechtencommissariaat dat ten behoeve van het parlement expertise opbouwt over de noden van senioren, een seniorentoets invoert, en net als een Comité P, onaangekondigde controles houdt en sancties oplegt.
3. de mogelijkheid voor ziekenfondsen, senioren- en consumentenorganisaties om namens senioren een rechtszaak te starten. Het systeem van groepsklachten kunnen we uitbreiden naar de sector van de hulpverlening. Het systeem van burgerlijke partijstelling kan strafvervolging mogelijk maken. Nu vervalt een zaak immers zodra de oudere overlijdt.
4. hogere lonen voor verzorgenden in rusthuizen
   Tenslotte is het beschamend dat commerciële rusthuizen jaarlijks ‘tweecijferige winsten’ maken, maar hun personeel onbehoorlijk vergoeden!

Stof genoeg, in ieder geval, voor Ann De Martelaer om op vrijdag 19 juni een conferentie te organiseren in het Vlaams Parlement! U komt toch ook?

Meer info? [email protected].

Foto: Ann De Martelaer tijdens haar eedaflegging

Auteur: Marleen De Vry

Artikel uit Zilverblad Lente 2020.  Lees meer artikels hier