Dag van de Hernieuwbare Energieprojecten - 12 juli 2016 

We starten in Emmendingen, op ca. 10 km van Freiburg. Het telt ongeveer 26.000 inwoners. Cornelia Schlosser, zus van Goethe woonde er. Nu is het een zonnedorp en gids Erhard Schulz vertelt ons waarom.  Overal op de daken en zelfs in de velden zien we zonnepanelen. De meeste energie van het dorp wordt geproduceerd door een waterturbine (eigendom van 185 mede-eigenaars), windmolens en zonnepanelen. We zagen zelfs een 'zonnepanelenveld' waar op een akker geen groenten geteeld worden maar zonnepanelen ingepland werden. 35 %  procent van alle nodige energie voor de huishouding wordt geproduceerd door de zonnepanelen op private en publieke daken die privaat gefinancierd worden. De oorsprong van dit energiebeleid ligt in de antinucleaire beweging uit 1975 die vooral een stimulans voor het ontwikkelen van verschillende alternatieven was.

Erhard Schulz investeerde samen met buurtbewoners in windmolens, waarvan er ondertussen 6 ingepland zijn in Emmendingen.

Oskar Kreuz, stichter van de groene partij in de regio, licht ons de werking van de waterturbine nader toe die instaat voor de productie van 82.25 kW/u wat resulteert in 600.000 kW/j. Goed voor stroomvoorziening voor 200 à 300 huishoudens. Zelf de energie verdelen onder de bewoners kan door  een plaatselijk netwerk.

Een mooi voorbeeld van een vistrap van ongeveer 54 m, die gerealiseerd werd dankzij een investering van 100 000 euro.  De vis zwemt veilig langs de waterturbine. Het groene element in de vistrap lijkt op gras maar is in werkelijkheid en groene constructie van staal.

Het grootste probleem is het afval dat mensen dumpen in de rivier en het kanaal dat door de uitbaters van de waterturbine zelf moet verwijderd worden.

Lieve Snauwaert dankt de gedreven gids in één van de solarmobils (een oud voertuig dat uitgerust werd met moderne technologie).

Emmendingen, het zonnedorp waar de voetganger en fietser voorrang hebben.

Het dorpje Wyhl werd bekend omdat er in 1973 een atoomsite zou komen met 2 kernreactoren. Er ontstond een protestbeweging die duizenden mensen op de been bracht. De verwoestingen door WO II nog in gedachten, vreesde de plaatselijke bevolking dat hun dorpen weer zouden verwoest worden, deze keer door een mogelijk nucleair ongeval. In 1975 startte men met de bezetting van het gebied. Het vroeg heel wat moed om tegen de overheid in te gaan.Toen de toenmalige minister H. Filbinger zei "het licht zal doven in Baden-Württemberg indien de site niet gerealiseerd wordt", was  het antwoord van de mensen : NAI, hämmer g'sait! (NEE, hebben we gezegd!)

De gedenksteen herinnert nog steeds aan de verbeten strijd die de protestbeweging heeft moeten voeren.

Ondanks de inzet van een groot machtsvertoon van de politie en het opleggen van hoge boetes aan initiatiefnemers, hebben ze volgehouden Vele vrouwen maakten deel uit van de protestbeweging, waarin studenten het initiatief namen en waarbij de omliggende wijnboeren zich massaal aansloten. In 1978 gaf de regering toe en het gebied is nu een prachtig natuurgebied aan de Rijn. In 2020 zouden alle kernsites moeten gesloten zijn. De oprichting van een nieuwe nucleaire installatie is niet meer mogelijk in Duitsland. Een voorbeeld van een duurzame energiebeleid. Hoe duurzaam is een vraag waarop al een gedeeltelijk antwoord kwam: de houdbaarheid van  zonnepanelen zou ongeveer 70 jaar zijn en de meeste bestanddelen herbruikbaar.

Het meest verwonderlijke is niet dat zoveel energie kan gewonnen worden via de zon of via de wind, maar dat er  een zo grote gezamenlijke beweging mogelijk was. Toch wel een bijzonder ervaring om op  een dergelijke  historische plaats aanwezig te zijn.

De eigenaars van een oude molen van het Zwarte Woud voorzagen ons van een authentiek stevige lunch met producten van hun 42 ha tellende boerderij en verstevigden zo  onze innerlijke mens.

We zagen kort de molen in werking, maar er was op dit moment te weinig water om hem standvastig te laten draaien. 

Even genieten van een zonnestraaltje op het terras aan de molen en bij de kleine kalfjes en dan weer verder naar een Zwarte-Woudgemeenschap die elektriciteit produceert en die voor de meesten onder ons ongelooflijk indrukwekkend was.

We ontmoetten er eerst de vriendelijke mevrouw Schneider. , mede-eigenares van een boerderij met een houtkapperij om warmte te herwinnen. Ook hier was het dak bedekt met zonnepanelen, op een 10-tal cm boven het dak, zodat de natuurlijke koeling een verlies van capaciteit verhindert.

Vroeger werd hier ook een methode van waterverwarming door warmtewinning op verse koemelk toegepast maar door de keldering van de melkprijs was dit op het moment geen optie.

Daarnaast hebben zij twee windmolens in privébezit, één in 2001 en één in 2004 opgericht, een derde oude windmolen wordt heropgebouwd. Zij verkopen de gewonnen elektriciteit aan een grote energiemaatschappij. Dat dit proces niet van een leien dakje gelopen is, verklaart wellicht het feit dat zij 30% van de elektriciteitsproductie gratis afstaan aan de buurtbewoners.

De warmtewinning door verbranding van hout was intrigerend. Verschillende methodes kunnen hierbij toegepast worden, elk met hun voor- en nadelen.(zie foto)

Het echtpaar Schneider gebruikt haksel om te verbranden. Alle houtsoorten zijn geschikt voor deze warmtewinning. In de toekomst mogen er geen exotische bomen meer gepland worden; wellicht zal het uitzicht van het Zwarte Woud er in de toekomst heel anders gaan uitzien.

Het is een oud recht van de boeren in het Zwarte Woud om 300l alcohol per jaar te stoken op basis van vruchten die in het Zwarte Woud groeien, wat streng gecontroleerd wordt. Vandaar deze 'likeur'-stokerij waar we heerlijke likeur konden proeven. Om onverklaarbare reden wordt dit recht vanaf volgend jaar afgeschaft en zal deze plaatselijke stokerij jammer genoeg moeten verdwijnen.

Meer dan indrukwekkend was de realisatie van de familie Reinbold in Freiamt?Mussbach op hun boerderij van 80 ha groot. Het huis heeft het typische karakter van een woning in het Zwarte Woud :  op de benedenverdieping is er plaats voor de landbouwmachines en ander materiaal  en boven wordt er gewoond. 

Indrukwekkend zijn de installaties van de biogasinstallatie  die een grote investering gevraagd hebben (en nog vraagt) en waarvoor het nodige risico moet genomen worden. Het vraagt veel werk maar het levert dan ook een duurzaam product op.

De familie oogst nu gras en oneetbare mais die samen met mest van de naburige boerderijen in de bio-gasinstallatie wordt vergist tot methaangas. Dit gas wordt verbrand en een stroomgenerator zet uiteindelijk stroom op het net (zo'n 1 miljoen Kwh).

De warmterecuperatie gebeurt via de opwarming van water dat opgeslagen wordt in grote waterreservoirs en zorgt voor de warmtevoorziening van huizen in de omgeving, een school en een zwembad. Dit laatste is belangrijk om een gedeelte van de warmteproductie niet verloren te laten gaan in de zomer, wanneer de school en huishoudens minder afnemen.

De elektriciteit voor eigen gebruik wordt afgenomen en de rest wordt verkocht aan een grotere regionale energiemaatschappij, die liever zou zien dat ze alles verkopen en nadien hun eigen aandeel terug zouden kopen bij de maatschappij.

Wellicht moet er ook veel geïnvesteerd worden in een veiligheidssysteem.

De eigenaars hebben zelf alles proefondervindelijk moeten opbouwen waarvoor petje af!

Op de laatste twee stops bewonderden we twee windmolens?.Zoals Hugo zei; een mooie combinatie van de natuur en de  ingreep van de mens. Het was er indrukwekkend mooi en stil.

Moe maar tevreden en vol inspiratie terug naar het hotel en op weg naar een lekker avondmaal om gedachten en ervaringen uit te wisselen.

Lieve Aerts

Klikken voor meer foto's van de tweede dag Freiburg energieprojecten