De boer een inkomen, de klant een groentepakket  

Vooraleer te starten als zelfstandig tuinder met een groentebedrijf doorliep Bernd van der Smissen als aankomende jonge tuinder een merkwaardig traject. Bernd heeft ambitie, hij wil een zelfstandig biologisch gecertificeerd groentebedrijf opzetten met  korte keten verkoop: Lokaal, Ecologisch en Fair Tuinieren. Een tuinbouwbedrijf met LEF dus: de verkoop rechtstreeks van boer (tuinder) naar consument met ecologische teelttechniek binnen een sociale vertrouwensrelatie tussen boer en consument.

Bernd en Rosette streven met hun afnemers een gedeelde verantwoordelijkheid na: 'Wij telen een gezond en afwisselend aanbod van seizoensgroenten en jullie betalen ons een leefbare prijs: 'de boer een goed inkomen en de koper wekelijks een gezond biologisch groentepakket seizoensgroenten!' Dat is de deal die Bernd en Rosette samen met  hun medewerkers sinds 2013 waarmaken. Maar ... je kan dat wel willen, maar waar leer je het vak en hoe verwerf je een eigen bedrijf?

Biologisch? Als je biologisch wil boeren moet je niet allen teeltkennis hebben maar moet je weten wat mag en niet mag en hoe je een bedrijf ecologisch en economisch rendabel maakt. 'Professioneel zelfstandig bioboer zijn dus, dat moet je leren! En dat sprak mij aan want dat is de weg naar duurzame en gezonde voedselvoorziening in de samenleving en dat wil ik'
De sleutel om dit te bereiken? 'Op een gezonde grond teel je gezonde groenten! En een gezonde grond is een grond die organisch is gevoed en waarin het bodemleven een gezonde plantengroei mogelijk maakt!'

Op 'De Wroeter', een zorgbedrijf dat biologisch groenten en fruit teelt in de buurt van Hasselt, zette Bernd zijn eerste stappen in 'Bio: 'Deze ervaring wekte zowel mijn sociale als tuindersbelangstelling. Maar mijn ambitie lag verder, ik wilde mijn eigen biologisch bedrijf met een sociale missie zelf uitbouwen. En hoewel ik als medewerker op 'De Wroeter' veel leerde, besefte ik wel dat er meer nodig is dan praktijkervaring om een eigen tuinbouwbedrijf op te zetten. Het is niet alleen planten, oogsten, marktklaar maken? . De teelttechnische en de sociaaleconomische uitdagingen schrikten mij enigszins af. Ik voelde de nood aan meer achtergrond en meer praktijkervaring. Ik wou het vak leren kennen in al zijn aspecten. Daarom koos ik resoluut voor de toen twee jaar durende opleiding tot zelfstandig bioboer bij 'Landwijzer', (wordt nu 2,5 jaar.)

LANDWIJZER is een fulltime opleiding waarvoor je ook nog een stevig inschrijvingsgeld moet betalen. Je moet dus stevig in je schoenen staan om eraan te beginnen en stage lopen op bestaande biobedrijven. Bernd haalde bij LANDWIJZER met passie en enthousiasme het onderste uit de kan en startte onmiddellijk  na het beëindigen van zijn studie en stages zijn eigen bedrijf op! Dus in tijden dat meer landbouwers de schop aan de haak hangen en ermee stoppen dan dat er nieuwe boeren instromen, worden Bernd en Rosette 'nieuwe' 'bio'boeren:

'Samen met een bende enthousiaste vrijwilligers startte ik eind 2013 met 'Hoeve het Blokhuis' een zelfoogsttuin van 2 ha gekoppeld aan een afzetronde voor groentepakketten. Het resultaat overtrof alle verwachtingen. Overvloedig groenten, tevreden klanten en een prettige werksfeer. Helaas kon de proefpacht die ik er gekregen had niet omgezet worden in een volwaardige pacht. Dus ik moest op zoek naar andere landbouwgrond. Het werd weer eens duidelijk dat de zaak van de grond de grond van de zaak is om te beginnen met een boeren- of tuindersbedrijf!'

'En steeds komen er dan mogelijkheden op je pad want die grond werd gevonden in Geetbets. Van een biologisch melkveebedrijf kan Bernd nu 2 ha grond pachten in een systeem van vruchtwisseling van grasklaver en granen voor de koeien. Dat betekent meer zekerheid om de pacht elk jaar te kunnen verlengen. Bovendien is het biologisch melkveebedrijf al biologisch gecertificeerd waardoor wij onmiddellijk biologisch kunnen telen zonder 3 jaar omschakeling van gangbaar naar biologisch.'

'Samenwerking met een biologisch melkveebedrijf betekent ook dierlijke mest om de bodemvruchtbaarheid te onderhouden. Dit is een extra voordeel naast het voordeel dat wij steeds over 'Nieuwe' grond beschikken omdat grasklaver een rustgewas is dat naast organische stof ook stikstof in de grond brengt.'

'Daarnaast hebben we nu een serre van 75 meter lengte en 7 kappen van 3.20 ter beschikking in Herk-de-Stad. De serre gaat vanaf dit jaar in omschakeling, dat wil zeggen dat er vanaf nu op biologische wijze geteeld wordt en dat dit door een erkend controleorganisme gecontroleerd wordt. Na drie jaar mag het product dat uit deze serre komt gecertificeerd 'biologisch' genoemd worden.

Dit jaar zullen er alleen biologische groentepakketten zijn, omdat de grond in Geetbets te ver ligt voor de klanten van de zelfoogsttuin. Groentepakketten worden verdeeld over zijn 8 afzetpunten.

Voorbereidingen voor een coöperatie

'Maar we kijken ook al verder. Stilaan moeten we nu op zoek naar een manier om landbouwgrond onder te brengen in een structuur die gedragen wordt door de CSA-principes (Community Supported Agriculture). Omdat bezit van grond geen loodzware hypotheek mag leggen op de boer moeten boeren vrijuit kunnen beschikken over landbouwgrond zonder dat ze zich hopeloos in de schulden moeten steken. De coöperatie lijkt ons op dit ogenblik de ideale vennootschapsvorm waarbij klanten en investeerders op een democratische manier kunnen samenwerken om van de boerderij opnieuw een plek te maken waar respect voor de boer, de klant en de omgeving kunnen samengaan.

Gelukkig lopen er al een aantal projecten die op deze manier werken. We zullen ons hierin o.m. laten bijstaan door 'De Landgenoten'. Het is een taak voor onze 'stuurgroep' om hier rustig voorbereidend werk te doen en de klanten tijdig te informeren. 'De Landgenoten' is een stichting die een biogrondfonds beheert waarin biologisch gronden worden samengebracht die tegen een betaalbare vergoeding voor de boer de ganse loopbaan van de boer kunnen beteeld worden waarna ze voor de komende generaties beschikbaar komen.

?'Het ontwikkelen van een door boeren en klanten samen gedragen systeem blijft de uitdaging en het blijft het de bedoeling dat er vanaf volgend jaar opnieuw een echte zelfoogsttuin opgestart wordt, waar het contact met de klanten weer intensiever zal worden.' 

Zo werken Bernd en Rosette verder aan een missie met LEF (= Lokaal, Ecologisch en Fair) en met LEF (= werken aan iets waar durf en moed voor nodige is!).

Omdat ze dat doen, Bernd en Rosette, twee Nieuwe Boeren die het LEF hebben om op te komen voor een gezonde landbouw en voor een gezonde samenleving in een gezond leefmilieu verdient 'BIO BIJ BERND' een GROENE PLUIM van GroenPlus!

Louis De Bruyn