Bio-groenten en –fruit, toch beter?
12 September 2023

Terecht ijvert Groen voor biologische landbouw, korte keten en lokaal. In dat kader had Groen in juni Paul Holmbeck uitgenodigd om ons te vertellen over het succesverhaal van bio-landbouw in Denemarken.
Maar hoe is het bij ons?
Bio wint veld, maar te traag.
Het percentage biologische landbouwgrond is in Vlaanderen maar 1,6% (10.000 ha) <> in Wallonië 12,4% (92.000 ha), zoals in Denemarken! (Het streven van EU via de Green Deal is 25 % in 2030.) Verder is het bio-aandeel van de consumptie maar 2,2 % in Vlaanderen en 5,5% in Wallonië tegenover 13% in Denemarken.
Ondanks dat stilaan iedereen weet dat de ‘gangbare’ landbouw roofbouw pleegt op de natuur en zo ook onze gezondheid schaadt, kiezen de meeste consumenten toch voor bespoten voedsel. De reden is simpel: gemiddeld zijn bio-producten een 60% duurder. Dat zou slechts een 35 % zijn, mocht men de ecologische schade aanrekenen, volgens een rapport uit Augsburg (2019): dit, terwijl financiële compensatie die schade toch niet kan vergoelijken!
Dat prijsverschil zou echter nog kleiner zijn als men rekening zou houden met de effecten op de gezondheid. Het voordeel van bio voor de gezondheid wordt onderschat. O.a. uit een Amerikaanse studie van Elizabeth Ludwig-Borycz e.a. blijkt- zoals we konden verwachten- dat bio gezonder is, omdat er geen residu’s te vinden zijn van pesticiden of herbiciden.
Maar er is meer verbazingwekkend nieuws. Dan Burke en Gerry Potter, professoren in Aberdeen, ontdekten al dertig jaar geleden dat vele biologische groenten en fruit salvestrolen bevatten. Salvestrolen zijn plantaardige stoffen die kankercellen zouden doen afsterven. Men vindt hen niet of amper in niet-biologische producten (30 x minder). Die stof ontwikkelt de plant vooral in de late rijpingsfase, als beschermingsmechanisme tegen ziekteverwekkers, die de plant willen binnendringen. Volgens de studie blijkt dat uitgerekend die fyto-nutriënten (plantaardige voedingsstoffen) in ons voedsel op selectieve wijze kankercellen neutraliseren. Deze onderzoekers zien een relatie tussen de vele kankers en het huidig gangbare voedsel (naast andere factoren): te geraffineerd, te zoet en ze pleiten ook voor oude -meestal bittere -variëteiten die meer salvestrolen bevatten.
Die salvestrolen bevinden zich logischerwijze het meest in de schil en de wortel, omdat de plant zich daar verdedigt tegen belagers. Hun kwaliteit behouden vraagt ook aanpassing in de keuken: zo vers mogelijk, dus seizoengroenten uit de korte keten, zo weinig mogelijk schillen, meer stomen of roerbakken…
Deze studie doet vermoeden dat algemener gebruik van bio-voeding op lange termijn het aantal kankers kan doen dalen, wat voor velen een zegen zou zijn; maar ook op maatschappelijk niveau een besparing kan betekenen in uitgaven voor gezondheidszorg. Dit mag ook in de prijszetting terug te vinden zijn.
Vraag en aanbod
Wallonië subsidieert de omslag naar bio-landbouw, Vlaanderen ook via ‘Bio zoekt boer’. Ondanks dat verloopt de groei bij ons traag!
Hoe kan de vraag van consumenten stijgen? Doorrekening van gevolgschade moet ooit gebeuren, om zo het prijsverschil tussen bio en niet-bio in de winkel te reduceren. Verlaging van BTW op bio-producten blijkt niet mogelijk. De overheid kan al wel via promotiecampagnes de consument motiveren. Ze kan haar voorbeeldfunctie opnemen, door alleen bio aan te bieden in publieke instellingen (ook hospitalen), zoals in 60% ervan in Denemarken.
Etienne Hoeckx