GroenPlus Congres 2020 over Biodiversiteit
12 December 2019
GROENPLUS CONGRES 2020 OVER BIODIVERSITEIT. Om de twee jaar organiseert GroenPlus een congres. Een congres is het orgelpunt van twee jaar acties, activiteiten en discussies over een bepaald thema. Het GroenPlus congres 2020 gaat over biodiversiteit. Waarom een congres over biodiversiteit? Onze manier van leven leidt tot de opwarming van het klimaat. Her en der vind je nog een klimaatscepticus, maar dat de opwarming het gevolg is van ons menselijk handelen, wordt als ‘ongemakkelijke waarheid’ algemeen aanvaard. Maar onze manier van leven heeft ook grote gevolgen op de biodiversiteit van onze planeet. Cristiana Pasca Palmer, secretaris van de VN Conventie over Biodiversiteit, waarschuwt: ‘De niet-aflatende achteruitgang van onze biodiversiteit is een sluipmoordenaar. De klimaatverandering is voor veel mensen nu al voelbaar in het dagelijkse leven. De achteruitgang van de biodiversiteit is dat nog niet. Maar eens het zover is, kan het echter al te laat zijn.' Mensen zijn immers afhankelijk van de diensten van ecosystemen die zuurstof produceren, het water zuiveren en ontgiften, zorgen voor opslag en de circulatie van zoetwater, het klimaat reguleren, erosie en overstromingen voorkomen en grondstoffen, voedsel en medicijnen produceren. De meeste van deze diensten kunnen niet door onze technologie worden overgenomen. De totale waarde van de diensten die de ecosystemen van de wereld de mensheid leveren, wordt geschat op liefst 33 biljoen dollar/jaar. Groen moet het voortouw nemen in de discussie over biodiversiteit en onze regeringen onder druk zetten om met een concreet en ambitieus plan naar de conferentie in Peking gaan. Hoe komt het dat soorten verdwijnen? De biodiversiteit wordt langs alle kanten belaagd: wijziging, vernietiging en versnippering van habitats, invasieve soorten, klimaatsverandering, vervuiling en eutrofiëring, verdroging, verzuring, overexploitatie… Zo is de Kikker één van de meest bedreigde diergroepen. Het leven van een kikker is tegenwoordig geen pretje. Eerst wordt je leefomgeving grondig overhoop gehaald en beperkt voor een nieuw stuk landbouw- of woongebied, en kan je je soortgenoten op één hand tellen. Dan kappen je nieuwbakken buren een hoop pesticiden, meststoffen en chemische producten in het water waar je leeft. Je moet hemel en aarde verzetten om je eitjes veilig af te zetten in een poel, zonder daarbij onder de wielen van een auto terecht te komen... En dan zorgt de opwarming van het klimaat er weer voor dat je eieren en larven niet ontwikkelen zoals het hoort. Onder al die omstandigheden ben je natuurlijk niet opgewassen tegen ziekten veroorzaakt door virussen of schimmels. En alsof dat allemaal nog niet genoeg is, gooien ze nog een exoot zoals de stierkikker bij je binnen, die je voedsel verorbert en als je niet oppast ook jou naar binnen speelt. Versnippering. De Vlaamse situatie is vrij uniek in Europa. We nemen 32,5 procent in om te wonen, we bouwen langs wegen in lange linten en versnipperen zo de ruimte. Bovendien is 14,2 procent van Vlaanderen verhard, het Europees gemiddelde is 7,2 procent. Ook waterwegen worden versnipperd door sluizen en dammen, wat de vismigratie bemoeilijkt. Overexploitatie Door overexploitatie verdwijnen er zo veel individuen dat het voor de populatie onmogelijk is om te blijven bestaan. De belangrijkste vormen zijn overbevissing, overmatige jacht op wilde dieren, de overmatige kap van brandhout en het uitputten van landbouwgronden. De belasting die de mens vormt voor de aarde wordt voorgesteld aan de hand van de ecologische voetafdruk. Daarbij wordt de omvang van land en water berekend die nodig is om een bepaalde menselijke populaite te onderhouden. Terwijl de voetafdruk van de menselijke bevolking in 1961 nog een halve aardbol bedroeg, wordt de draagkracht van de aarde nu flink overschreden. Invasieve soorten Invasieve soorten zijn soorten, die worden uitgezet of via transport hier belanden. Die ‘exoten’ hebben geen natuurlijke vijanden, planten zich snel voort en bedreigen de originele soorten. Sinds de 17de eeuw zijn invasieve soorten wereldwijd verantwoordelijk voor 40% van het uitsterven van dieren. Ze hebben niet enkel een verwoestende invloed op de natuur, maar zetten ook een zware druk op de landbouw, de economie en de volksgezondheid. Wereldwijd veroorzaken invasieve soorten ieder jaar een schade ter waarde van miljarden dollars. Reuzenberenklauw In België staan op dit moment al meer dan 50 planten- en diersoorten op de ‘zwarte lijst’ van invasieve exoten (Reuzenberenklauw, Halsbandparkieten, Japanse duizendknoop, Wolhandkrab,Muntjak, Grijze eekhoorn…). Halsbandparkieten bijvoorbeeld nemen de beperkte nestplaats van holenbroeders als boomklevers en groene spechten in. Klimaatverandering Wereldwijd worden de effecten van klimaatverandering op de biodiversiteit duidelijk. De snelheid waarmee temperaturen en neerslagpatronen veranderen hebben tot gevolg dat soorten niet tijdig hun levenswijze kunnen aanpassen. De opwarming zorgt dat het steeds vroeger lente wordt.Zo broedt de bonte vliegenvanger als de rupsen op beukenbomen, overvloedig aanwezig zijn. Maar die rupsen komen steeds vroeger uit, de bonte vliegenvanger geraakt niet tijdig terug uit Afrika en wordt in België steeds zeldzamer. Verontreiniging en vermesting Sinds de industriële revolutie overlaadt de mens de aarde met vervuilende stoffen; pesticiden, insecticiden, PCB’s, zware metalen en stookolie komen terecht in de natuur en richten grote schade aan. Bekende voorbeelden zijn DDT dat accumuleert in de voedselketen en uiteindelijk zorgt voor de afname van roofvogels en de afname van het aantal bijen door het het gebruik van neonicotinoïden en andere bestrijdingsmiddelen in de landbouw. De agro-industrie produceert te veel stikstof waardoor traaggroeiende plantensoorten, die een stikstofarme omgeving nodig hebben (heischrale graslanden) het niet meer kunnen halen van snelgroeiende soorten (zoals brandnetel, vingerhoedskruid..). De steeds grotere hoeveelheid CO2 in de atmosfeer heeft een verzurend effect op de oceanen waardoor het calciumcarbonaat uit het zeewater verdwijnt, wat een grote tol eist bij soorten met een schelp of een kalkskelet. Een GROENPLUS congres over biodiversiteit betekent dat we onze activiteiten van de komende periode organiseren in functie van het congres. Enkele mogelijke voorbeelden: In samenwerking met onze parlementsleden volgen we de voorbereiding door onze regeringen van de conferentie van Peking. Welke maatregelen stelt ons land voor om het verdwijnen van soorten een halt toe te roepen? Indien nodig voeren we gerichte acties (grootouders voor het klimaat?) om meer aandacht te eisen voor biodiversiteit. Wandelingen, meerdaagse wandeltocht… onder begeleiding van een natuurgids om (het gebrek aan) biodiversiteit in de praktijk te beleven, exoten te ontdekken, voorbeelden van natuurherstel te bekijken... Anders gaan boeren. Is landbouw en natuur/biodiversiteit te verzoenen? Er zijn alternatieven, hoe kunnen we die versterken; we hebben een aantal specialisten in de partij. Mogelijk bezoek aan goede voorbeelden in binnen- of buitenland. …. Met de Peking expres naar de wereldconferentie biodiversiteit in China We starten eerstdaags met een congreswerkgroep die deze basistekst verder verfijnd, een tijdspad opmaakt, en een aanbod van concrete activiteiten uitwerkt. Na de verkiezingen van mei gaan we dan echt van start. Wil jij deel uitmaken van de congreswerkgroep stuur dan een mailtje aan: [email protected]