Bijlage 10: Ontwerp 10 puntenplan GroenPlus, eerlijker en gezonder na corona.

Het post- Coronatijdperk is gestart op de dag dat de harde Coronamaatregelen onze economie ‘on hold’ zette!

Zowel de Europese gemeenschap als de nationale regeringen zullen middelen vrij maken om de sociaal-economische gevolgen van deze crisis op te vangen en om eens de crisis bedongen, de economie weer leven in te blazen.
Deze middelen mogen niet gebruikt worden om zo maar over te gaan tot de orde van de dag. Crisissen bieden ook kansen! Dit is de moment om gericht de omslag te maken naar een koolstofarme economie. Extra belastingsmiddelen mogen niet ingezet worden om de winst van de grote bedrijven te verzekeren maar moeten ten goede komen aan de kleinere bedrijven en gebruikt worden om de kloof tussen arm en rijk te verkleinen in plaats van te vergroten. Het zou mooi zijn wanneer de progressieve partijen die nu de volmachten steunen, afspraken maken om van deze middelen een hefboom tot verandering te maken. Als dit niet lukt moet Groen op een bepaald moment de steun aan deze regering met vooral liberalen, terugtrekken.

We moeten deze diepe crisis immers gebruiken om het morgen eerlijker en gezonder te doen! 
Met andere woorden ook na Corona zal het samen/ensemble moeten maar dan in een coalitie van progressieve partijen en samen met ‘ons’ middenveld. Na de bankencrisis van 2008 hebben we de kans gemist om van de heropbouw een hefboom te maken om het eerlijker en duurzamer te doen.

De eeuwig optimistische Rutger Bregman zegt in een interview in Knack van 1 april 2020:
"Ik hoop vurig dat de coronacrisis voor de verzorgingsstaat wordt wat '9/11' was voor de surveillancestaat. Toen kreeg de staat verregaande macht om terroristen te achtervolgen over de hele wereld, bommen te gooien en te investeren in het leger. Kan een pandemie nu zorgen voor investeringen in sociale zekerheid, degelijke pensioenen en fatsoenlijke banen?"

Ook Hans Bruynincxk zegt in een interview in De Morgen van 8 april:
"Dus gelukkig is er nu deze deal. In de crisis van 2008 zijn miljarden publiek en privégeld ingezet om de grote nood te lenigen. Toen hield men daarbij geen enkele rekening met duurzaamheid. Nu voorziet de Green Deal veel centen gekoppeld aan een resem groene voorwaarden. Dat is een uitgelezen manier om de middelen die nu toch geïnvesteerd moeten worden zodanig te sturen dat de relance alvast ook groen genoeg is. Doe je dat niet, dan gaan we terug naar business as usual en dat zou heel erg dom zijn, want dan gaan we twee keer betalen. Eén keer om te herstellen van de pandemie en dan nog een keer om de klimaatcrisis het hoofd te bieden. Ik denk dat niemand dat een goed plan kan vinden.”

Er is dus al heel wat werk gebeurd en dat is hoopvol!

De vraag is wat kunnen wij als Groen toevoegen?

De rol van de ecologische partijen is het antwoord zoeken op de oorzaak van deze pandemie om er lessen uit te trekken en nieuwe uitbraken te voorkomen.

Deze crisis wordt nog te zeer gezien als iets wat wij mensen wel zullen overwinnen, kwestie van enkele miljarden te investeren om het juiste vaccin te vinden. Maar als we onze relatie met de natuur niet herzien, zadelen we de komende generaties op met steeds meer pandemieën.

Gelukkig nemen niet alleen virologen het woord maar zijn er ook steeds meer biologen die aan het woord komen. Zo schrijft Dirk Draulans in een opiniestuk in Knack van 23 maart:
'Wat deze crisis duidelijk maakt, is dat de mens niet boven de natuur staat'
‘God schiep de dieren niet voor de mens, hoewel een oud en belangwekkend boek dat op nogal dwingende wijze beweert. De natuur trekt zich geen fluit aan van de mens, ze gaat haar gangetje, mens of geen mens.
Wat deze crisis wel duidelijk maakt is dat de mens niet boven de natuur staat. Hij is er inherent onderdeel van, maar hij kan er niet ongestraft aan tornen. Door zijn leefmilieu aan te tasten maakt de mens het niet alleen andere soorten moeilijk, maar ook zichzelf. Biodiversiteit houdt niet alleen de natuur gezond, maar ook de mens.
Hopelijk noopt deze crisis tot een drastisch herzien van onze relatie met ons leefmilieu. We kunnen alleen maar winnen bij een harmonieuzer samenleven met de rest van de natuur, niet alleen door minder kans te lopen op vernietigende epidemieën, ook door het bevorderen van onze basisgezondheid. Groen is goed voor ons!

Myriam Dumortier stelt in een vrije tribune in Knack dat Covid-19 geen eenmalige tegenvaller is: we moeten onze relatie met de natuur herzien:
Door verandering in landgebruik, zoals ontbossing, krimpt het leefgebied van wilde dieren in die mate dat ze hun toevlucht moeten zoeken tot menselijke nederzettingen. Deze dieren dragen -zoals mensen overigens- een grote variatie aan micro-organismen in zich. Maar een micro-organisme dat nuttig of onschadelijk is voor de ene soort, kan pathogeen of zelfs dodelijk zijn voor een andere. Nabijheid tussen wilde dieren en mensen leidt onvermijdelijk tot overdracht van micro-organismen, inclusief pathogenen. 70 tot 75 procent van de infectieziekten die gedurende de laatste 30 jaar opdoken zijn van dierlijke afkomst, de meerderheid van wilde dieren. De globalisering zorgt er overigens voor dat nieuwe infectieziekten zich razendsnel over de wereld kunnen verspreiden, zoals nu met Covid-19 gebeurt.

Ondertussen verzwakt zowel de menselijke als de ecologische veerkracht. Dat Covid-19 zoveel impact heeft in Chinese grootsteden en in West-Europa heeft ook met de slechte luchtkwaliteit te maken, die ons extra vatbaar maakt voor respiratoire ziekten. Binnen de natuur geldt overigens hetzelfde. 20% van de bomen in Vlaamse bossen zijn ziek. Door luchtverontreiniging en klimaatverandering werden ook zij extra vatbaar voor infectieziekten.

Laat één ding duidelijk zijn: Covid-19 is geen eenmalige tegenvaller. Het is één van de stuiptrekkingen van een systeem dat zijn limieten overschreden heeft, en die stuiptrekkingen worden steeds krachtiger. We bevinden ons op de Titanic en de ijsberg is zichtbaar. Het zal niet helpen om enkele wet markets te sluiten. We moeten onze relatie met de natuur grondig herzien, onze plek terugvinden als onderdeel van de natuur. Laat ons de krachtdadige aanpak van de Covid-19 crisis doortrekken naar de gehele biodiversiteits- en de klimaatcrisis, en nieuwe samenlevingen bouwen gericht op sociaal-ecologische veerkracht in plaats van competitie en consumptie. Het is hoogdringend, we spelen met vuur.

Het is onze historische verantwoordelijkheid om als ecologisten de relatie duidelijk te maken tussen deze pandemie en onze relatie met de natuur.

We moeten de mensen uitleggen dat de maatregelen die wij voorstellen voor post-Corona ook de bedoeling hebben om nieuwe pandemieën te voorkomen.
Enkele voorbeelden:
Virussen zouden veel minder snel uitgroeien tot pandemieën als we de globalisering een stuk terug draaien:

• Vliegen minder goedkoop maken is niet alleen goed voor het milieu maar minder over en weer vliegen voorkomt ook de snelle verspreiding van ziektes en virussen
• Iedereen vindt vandaag dat we niet langer afhankelijk kunnen blijven van China voor onze mondmaskers, beademingstoestellen, … laten we dit doortrekken tot de ganse maakindustrie en zo terug banen scheppen voor laaggeschoolden…
• Bij uitbreiding geldt dit ook voor de landbouw. Moeten we morgen nog varkens kweken om hun vlees dan te exporteren naar het verenigd koninkrijk ja zelfs China terwijl we daardoor steeds meer ‘landschapspijn’ veroorzaken in ons eigen land?
• Mensen hebben tijdens deze crisis meer vertrouwen in de landbouwer van het dorp. Is het nu niet de moment om de omslag te maken naar een landbouwbeleid dat landbouw en natuur verbindt.
• Vandaag blijkt het ontzettend tekort aan natuur in de steden. Het belang van natuur voor het welzijn van mensen werd nooit duidelijker dan tijdens deze crisis. Tijd om een duidelijk natuurinvesteringsplan te maken voor dorpskernen en steden, te investeren in stadsbossen. Hier ontmoeten welzijn en klimaatadaptatie elkaar, immers meer groen en blauw is de beste remedie om iets te doen aan het hitteschild dat onze steden ’s zomers onleefbaar maakt.

Ook de koepel van milieu-en natuurorganisaties lanceerde reeds een 10-puntenplan dat in dezelfde richting gaat.

Een eerste aanzet voor een 10 puntenplan:

Er ligt gelukkig maar al heel wat op tafel.

De hefboom naar die andere economie ligt niet in de eerste plaats in Vlaanderen, wel in Europa. We hebben daar met Petra een geloofwaardige woordvoerder die ook verbindend kan werken. In Europa moeten de Groenen de voortrekkers worden van het nieuwe evenwicht. Samen met de sociaal democratische partijen en het groene middenveld moeten we macht opbouwen om dit sociaal-ecologisch relance programma te realiseren.

1. Deze crisis leert ons het belang van een solide sociale zekerheid. Zoals we na wereldoorlog 2 het hele sociale zekerheidssysteem baseerden op bijdragen uit arbeid is de tijd nu gekomen om ook een reële bijdrage te vragen van de inkomens uit vermogen om het welzijn van iedereen te garanderen. Niet iedereen is in staat om een leefbaar inkomen uit arbeid te vergaren. Tijdens deze crisis zien we meteen vele aanvragen bij het OCMW voor steun van mensen die als schijnzelfstandige werken, interimjobs aan elkaar rijgen… Groene partijen moeten nu het basisinkomen op tafel leggen. Ook het basispensioen van 1500 euro voor iedereen moet nu op tafel komen in een grote herverdelingsbeweging waar ook de hoogste pensioenen inleveren om meer gelijkheid te realiseren bij de ouderen.
2. Deze crisis leert ons opnieuw wat essentiële beroepen zijn. Vaak wordt in deze Coronacrisis gebruik gemaakt van een oorlogsretoriek. Wel in deze oorlog zijn het niet de mannen maar de vrouwen die in de vuurlinie staan, die de zorg garanderen. Deze ‘vrouwelijke’ zorgberoepen zijn onderbetaald, hoog tijd om niet alleen te applaudisseren maar deze beroepen ook meer financieel te waarderen.
3. We moeten de arbeidsorganisatie herzien. Deze Coronacrisis kan eindelijk een doorbraak betekenen voor het telewerken en onderlijnt het belang van toegang tot digitale media voor iedereen.
4. Wat Rutger Bregman al jaren zegt wordt met deze crisis duidelijk. We houden vandaag heel wat ‘bulshit jobs’ in stand terwijl er in de essentiële beroepen handen te kort zijn.
5. Deze crisis toont ook aan dat de mens een bij uitstek sociaal wezen is!
   ‘Corona is bovenal een fenomeen dat ons ontmenselijkt : corona treft en raakt ons diep, niet alleen op het fysieke-medische vlak, ook op het puur humane: je mag niemand meer bezoeken, aanraken, benaderen. Je mag als grootouder je kleinkind niet meer zien, en omgekeerd. Je moet ingepakt, gemaskerd, omzwachteld de andere benaderen, en omgekeerd. Je moet huisarrest ondergaan, en ergst van al, je moet alleen lijden en sterven, geïsoleerd, ergens in een noodbed…’
   (uittreksel Coronanieuwsbrief 4 GroenPlus)
   Na deze crisis moeten we extra investeren in zorg, onderwijs, buurtwinkels ,ook het verenigingsleven en de culturele sector nieuwe zuurstof geven.
   De wijze waarop we vandaag kwetsbare ouderen opvangen is op zijn harde grenzen gebotst. Ouderenzorg moet per wijk worden georganiseerd en als ouderen niet langer in de eigen woning kunnen blijven worden ze opgevangen in kleinschalige zorghuizen in de buurt.
6. De middelen die in het kader van de relance in de economie worden gepompt moeten prioritair gaan naar de KMO’s en de eigen maakindustrie om zo bijkomende jobs te creëren voor laaggeschoolden.
7. Binnen de New Grean Deal moeten de middelen voor landbouw ingezet worden voor de ombouw van de industriële landbouw naar de biolandbouw. Alleen zo kunnen we de relatie tussen mens en natuur herstellen.
8. Hoog tijd om een duidelijk natuurinvesteringsplan te maken voor dorpskernen en steden en te investeren in stadsbossen. Hier ontmoeten welzijn en klimaatadaptatie elkaar, immers meer groen en blauw is de beste remedie om iets te doen aan het hitteschild dat onze steden ’s zomers onleefbaar maakt.
9. We moeten anders mobiel worden. Vliegen minder goedkoop maken is niet alleen goed voor het milieu maar minder over en weer vliegen voorkomt ook de snelle verspreiding van ziektes en virussen. Tegelijk moet Europa investeren in hoge snelheidslijnen als het vervoersmiddel tussen de landen van de unie.
10. We herstellen ook de intergenerationele solidariteit die tijdens deze crisis zwaar onder druk kwam. Bij de coronamaatregelen werden kinderen en jongeren enerzijds, 65-plussers anderzijds te vaak genegeerd. Ook wie niet actief is op de arbeidsmarkt maakt volwaardig deel uit van de samenleving. Je kan de economie niet draaiende houden zonder ook de samenleving draaiende te houden.

Vele hefbomen liggen in Europa maar ook federaal en Vlaams moeten we mee de omslag voorbereiden. We hebben in de fractie parlementsleden die erg dicht staan bij de koepel van milieu en natuurverenigingen, kunnen zij geen liaison officieren zijn? Er is grote nood aan een gezamenlijke task force communicatie post coronamaatregelen?

Groen moet dit hele verhaal ook politiek vertalen naar haar eigen leden en er een lokaal actieprogramma aan verbinden.

Vele mensen, ook onze eigen leden berusten en geloven niet dat het anders kan. Een post coronaplan mag niet gemaakt worden in kleine cenakels om dan in boekvorm te verschijnen, het moet het resultaat zijn van discussies met alle kaders binnen de partij, en met onze leden (zie ook GroenLinks). Voorgestelde maatregelen moeten ook vertaald worden in lokale acties, meer groengebieden in de gemeente, inventariseren hoeveel kinderen niet online kunnen, armoedecijfers in kaart brengen …

‘Natuur maakt gelukkig’ is het partijbreed project dat momenteel loopt. Dat klopt natuurlijk maar mag het in deze coronatijd een beetje meer zijn? Vandaag al zijn onze schepenen bezig met ambitieuze plannen om steden en dorpskernen te vergroenen, voorrang te geven aan de zachte weggebruikers, waterlopen weer open te maken, beton op te breken, korte keten voedselkringlopen te realiseren… laat ons daar een megafoon op zetten. Zij bewijzen dat er echt wel alternatieven zijn!